Publications
Της Ξένιας Ι. Λοϊζίδου*
Συνήθως στα νησιά η ανάπτυξη συγκεντρώνεται στις παράκτιες περιοχές. Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτό. Σύμφωνα με τον Ευροκώδικα για τις ακτές, η παράκτια ζώνη εκτείνεται σε πλάτος 50 χλμ από την ακτογραμμή προς την ενδοχώρα. Ουσιαστικά λοιπόν, η Κύπρος είναι σχεδόν ολόκληρη μια παράκτια ζώνη!
Η ακτή αποτελεί ένα από τα πιο ευαίσθητα φυσικά συστήματα και ευάλωτα στις ανθρώπινες επεμβάσεις. Η παράκτια ζώνη είναι ένα δυναμικό σύστημα, στο οποίο συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν πολλές και πολύπλοκες παράμετροι: φυσικές, κοινωνικές, οικονομικές κ.α.. Και είναι ένας φυσικός πόρος που απειλείται από τις ολοένα και αυξανόμενες ανθρώπινες πιέσεις και την υπερεκμετάλλευση: τα 2/3 του ανθρώπινου πληθυσμού (3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι) ζουν κοντά στην ακτογραμμή. Στην Ευρώπη, πάνω από το 1/3 του πληθυσμού υπολογίζεται ότι ζει σε μια ζώνη 50 χιλιόμετρα από την ακτογραμμή. Στη Μεσόγειο περισσότερο από 143 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κατά μήκος των ακτών. Εκτιμάται, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, ότι μέχρι το 2025 το 50% των ακτών της Μεσογείου θα έχει κτιστεί! Στην Κύπρο, το 90% της τουριστικής βιομηχανίας συγκεντρώνεται σε τμήμα της παράκτιας ζώνης που αντιστοιχεί μόλις στο 13% του εδάφους του νησιού! Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανησυχεί για το μέλλον των 100,000 χλμ των ακτών της.
Οι οικονομίες αναπτύσσονται και μαζί αυξάνεται και η πίεση στο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον. Που βρίσκεται το όριο σε αυτή την υπερεκμετάλλευσή; Η φέρουσα ικανότητα του παράκτιου συστήματος είναι πεπερασμένη. Υπάρχει ο κίνδυνος της κατάρρευσης των παράκτιων οικοσυστημάτων και μαζί με αυτά θα συμπαρασυρθούν και οι οικονομίες που αναπτύσσονται εκεί. Τι μπορεί να γίνει για να αναστραφεί η πορεία της υποβάθμισης;
Αειφόρος ανάπτυξη, αυτή είναι η μόνη μας επιλογή. Μια ανάπτυξη βασισμένη στην ανθρώπινη κλίμακα, στην πραγματική φέρουσα ικανότητα του κάθε τόπου, στην αισθητική του τοπίου, στην ευημερία των τοπικών κοινωνιών. Μια ανάπτυξη που να έχει στόχο την βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας και όχι τον άμεσο πλουτισμό κάποιων μικρών ομάδων.
Βασική παράμετρος για την προώθηση και την εφαρμογή των αρχών της αειφορίας στην ανάπτυξη του κάθε τόπου είναι η σωστή ενημέρωση και η ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών σε όλες τις αναπτυξιακές διαδικασίες, από την χάραξη της πολιτικής και τη λήψη αποφάσεων για την π.χ. πολεοδομική ανάπτυξη μέχρι τον αρχικό σχεδιασμό των έργων υποδομής. Όλοι οι πολίτες, σύμφωνα με τη Σύμβαση του Άαρχους, έχουν δικαίωμα στην ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες και δεδομένα που αφορούν το περιβάλλον. Οι Αρχές είναι υποχρεωμένες να δημιουργούν τις υποδομές και να παρέχουν όλες τις διευκολύνσεις στους πολίτες έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ουσιαστική συμμετοχή του στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορά το μέλλον του τόπου τους. Πρέπει βέβαια και οι τοπικές κοινωνίες να ξεπεράσουν το σύμπλεγμα: «Παντού να γίνουν έργα. Ανάπτυξη σημαίνει μαζικός τουρισμός!».
Μέσα από τον πιο πάνω προβληματισμό δημιουργήθηκε το «Δίκτυο για ένα βιώσιμο μέλλον». Στόχος του δικτύου είναι μέσα από την αποτελεσματική συνεργασία οργανισμών της κοινωνίας των πολιτών σε όλη τη Μεσόγειο, να προωθηθούν οι αρχές της αειφόρου αναπτύξεως. Ο οργανισμός ΑΚΤΗ Κέντρο Μελετών και Έρευνας συντονίζει το πρόγραμμα, στο οποίο συμμετέχουν οι οργανσιμοί CYMEPA, KAYAD, AGEM, το Δίκτυο Μεσόγειος SOS από την Ελλάδα και ο οργανισμός Environmental and Cultural Heritage Conservation Association από την Τουρκία.
Στο πλαίσιο του προγράμματος λειτουργεί ηλεκτρονική και τηλεφωνική γραμμή βοήθειας/πληροφόρησης για όλους τους πολίτες. Αν έχετε να ρωτήσετε κάτι ή να καταγγείλετε κάτι ή απλώς να μοιραστείτε τις εμπειρίες σας και να πείτε κάτι για το καυτό θέμα της αειφόρου παράκτιας ανάπτυξης, η ηλεκτρονική γραμμή βοήθειας akti@akti.com.cy και το τηλέφωνο 22452727 είναι στη διάθεση όλων.
Τουριστικές επαύλεις στις Θαλασσινές Σπηλιές της Πάφου. Πάλαι ποτέ τοπίο εξαίρετης φυσικής καλλονής. Αειφόρος αυτή η ανάπτυξη?
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ, 30 Μαίου 2007
* Η Ξ. Ι. Λοιζίδου είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, DIC Ακτομηχανική. Το πρόγραμμα Δίκτυο για μια Βιώσιμη Ανάπτυξη υποστηρίζεται από την UNDP-ACT και αποτελεί τμήμα των δράσεων της πλατφόρμας Κυπριακό Περιβαλλοντικό Φόρουμ που επίσης υποστηρίζεται από την UNDP-ACT.