Call us:

phone

+357 22458485

email:

phone

akti@akti.org.cy

Publications

Dec 5

ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΖΩΝΗ – SOS!!

Τι είναι η παράκτια ζώνη;

Υπάρχουν πάρα πολλοί ορισμοί για την παράκτια ζώνη. Είναι και αυτό μια ένδειξη για την πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει αυτή τη στενή λωρίδα γης και θάλασσας! Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα: Η παράκτια ζώνη είναι η επιφάνεια επί της οποίας συναντούνται και αλληλεπιδρούν η γη με τη θάλασσα. Περιλαμβάνει όλα τα χερσαία αλλά και τα θαλάσσια παράκτια φυσικά συστήματα. Τα όρια της παράκτιας ζώνης καθορίζονται τυχαία και διαφέρουν πολύ από κράτος σε κράτος. Πολλές φορές καθορίζονται από διοικητικά και πολιτικά κριτήρια.

Ευρώπη, Μεσόγειος και τουρισμός

Η πιο έντονη δραστηριότητα που αναπτύσσεται στις παράκτιες ζώνες της Ευρώπης, αλλά κυρίως της Μεσογείου, είναι ο τουρισμός. Τα 2/3 του παγκόσμιου τουρισμού καταλήγουν στην Ευρώπη. Το 12% των Ευρωπαίων απασχολούνται σε εργασίες που έχουν σχέση με τον τουρισμό. Το 11% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) στην Ευρώπη πηγάζει από την τουριστική δραστηριότητα.

Και η Μεσόγειος, αυτή η θάλασσα των αρχαίων πολιτισμών είναι σήμερα ο πρώτος παγκοσμίως τουριστικός προορισμός: το 30% του παγκόσμιου τουρισμού κατακλύζει κάθε χρόνο τα 46000 χιλιόμετρα των ακτών της Μεσογείου και προστίθεται στα 143 εκατομμύρια των ανθρώπων που ζουν κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου. Μέχρι το 2025 αναμένεται ότι το 50% των ακτών της Μεσογείου θα έχει κτιστεί, εκτιμά ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος. Οι οικονομίες αναπτύσσονται και μαζί αυξάνεται και η πίεση στο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον.

Φέρουσα ικανότητα: πόσο αντέχουν οι ακτές μας;

Πόσο όμως αντέχουν αυτή τη φόρτιση οι ακτές μας; Ποιά είναι η φέρουσα ικανότητά τους, δηλαδή πόσους ανθρώπους και πόσες δραστηριότητες μπορούν να φιλoξενήσουν χωρίς να καταρρεύσουν; Ήδη καταρρέουν τα παράκτια συστήματα σε πολλές περιοχές της Μεσογείου και της Ευρώπης:

  1. το 70% των παράκτιων οικοσυστημάτων της Ευρώπης βρίσκεται σήμερα υπό απειλή για εξαφάνιση (World Resources Institute).
  2. το 25% των ακτών της Ευρώπης διαβρώνεται εξ αιτίας της ανθρώπινης χρήσης,
  3. τα προβλήματα ρύπανσης είναι τεράστια στις θάλασσες της Ευρώπης, γι αυτό και η ΕΕ υιοθέτησε το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» για τον έλεγχο της ρύπανσης των θαλασσών της

Η περιβαλλοντική υποβάθμιση παρασέρνει μαζί της και τις παράκτιες οικονομίες. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας η υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος στις νότιες και ανατολικές ακτές της Μεσογείου κοστίζει από 2% μέχρι και 8% του ετήσιου ΑΕΠ των χωρών αυτών

Η κότα με τα χρυσά αυγά

Ο τουρισμός είναι μια ιδιόμορφη βιομηχανία. Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος έχει ως άμεση επίπτωση την υποβάθμιση της ίδιας της τουριστικής βιομηχανίας. Αν οι τουριστικοί προορισμοί καταστρέψουν τα ίδια τα θέλγητρά τους τότε χάνουν τα ανταγωνιστικά τους προτερήματα. Ας δούμε κάποια παραδείγματα:

  1. Η αισθητική του παράκτιου τοπίου: ένα από τα μεγάλα ανταγωνιστικά προτερήματα των παρακτίων περιοχών, η ομορφιά της φύσης, του τοπίου, καταστρέφεται για χάρη της τουριστικής «ανάπτυξης». Πολυκατοικίες, συγκροτήματα κατοικιών, κυματοθραύστες, δρόμοι τεράστιοι και χίλιες δύο άλλες άσχημες κατασκευές καταστρέφουν την φυσική ομορφιά του τοπίου. Η υπερβολική και εκτός κλίμακας ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών έχει οδηγήσει πολλές τουριστικές περιοχές σε οικονομική κατάρρευση. Παύει να ισχύει ο βασικός λόγος που έφερε τους τουρίστες στην περιοχή. Και οι τουρίστες φεύγουν!
  2. Ρύπανση του νερού: τα σμαραγδένια πεντακάθαρα νερά που λάτρεψαν οι τουρίστες, σε μερικά χρόνια από την υπερβολική χρήση και τα πολλά κατασκευαστικά έργα (κυματοθραύστες, τουριστικά καταλύματα χωρίς κατάλληλα αποχετευτικά, κατασκευές μέσα στην παράκτια ζώνη κλπ) γεμίζουν κολοβακτηρίδια, γίνονται λασπόνερα. Και οι τουρίστες φεύγουν!
  3. Αέρια ρύπανση: Όπως έδειξε σχετική έρευνα για την αέρια ρύπανση στην Κύπρο, που εκπόνησαν Κύπριοι ερευνητές και το Πανεπιστήμιο της Στουτκάρδης (UNDP-ACT), οι συνεχείς παράκτιοι «τοίχοι» από ξενοδοχεία κατα μήκος της ακτής, λειτουργούν ως εμπόδια στην ροή του αέρα προς και από τη θάλασσα, με αποτέλεσμα την συσσώρευση ρύπων στις αστικές περιοχές πίσω από αυτά τις τουριστικά συγκροτήματα.

Αν οι παράκτιες περιοχές μας καταστρέψουν τα δυνατά τους ανταγωνιστικά προτερήματα, τότε καταστρέφουν και το μέλλον τους. Είναι πολλές οι περιοχές που έχασαν τον τουρισμό τους και έπεσαν σε οικονομική παρακμή, ακριβώς γιατί κατέστρεψαν το περιβάλλον και τη φυσική τους ομορφιά! Σκοτώνουμε την κότα που γεννάει τα χρυσά αυγά!

Αειφόρος Ανάπτυξη – Ιδού η λύση!

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι τουρίστες ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για ποιοτικό τουρισμό, για προορισμούς που συνδυάζουν την αναψυχή με τον πολιτισμό, την ιστορία και το φυσικό περιβάλλον (European Code of Conduct, 1999). Η μη-αειφόρο ανάπτυξη, αυτό το μοντέλο μαζικού τουρισμού που τα ισοπεδώνει όλα, καταρρέει. Η αειφόρος ανάπτυξη, δηλαδή η ανάπτυξη που θα περιλαμβάνει την προστασία του περιβάλλοντος, την αισθητική του παράκτιου τοπίου, τον σεβασμό των κοινωνικών δομών, την ορθολογιστική διαχείριση των φυσικών πόρων, είναι πια μονόδρομος τόσο για την οικονομική ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών όσο και για την κοινωνική ευημερία τους.

Οι ακτές μας είναι ένας πολύτιμος φυσικός πόρος που βρίσκεται σε ανεπάρκεια και πρέπει να τον προστατέψουμε, για να προστατέψουμε το ίδιο το μέλλον μας! Και όπως είπε ο Μαχάτμα Γκάντι «Οι φυσικοί πόροι του πλανήτη μας είναι αρκετοί για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες όλων μας, αλλά όχι την πλεονεξία μας».

Το ενημερωτικό αυτό φυλλάδιο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΜΕΛΛΟΝ» στο οποίο συμμετέχουν οι οργανισμοί ΑΚΤΗ Κέντρο Μελετών και Έρευνας (συνtονιστής), CYMEPA, KAYAD και AGEM από την Κύπρο, το Δίκτυο Μεσόγειος SOS από την Ελλάδα και ο οργανισμός Environmental and Cultural Heritage Conservation Association (CEVKU) από την Τουρκία. Το πρόγραμμα αποτελεί τμήμα των δράσεων της πλατφόρμας Κυπριακό Περιβαλλοντικό Φόρουμ.

Το ΔΙΚΤΥΟ έχει θέσει σε λειτουργία ηλεκτρονική γραμμή βοήθειας/πληροφόρησης για το θέμα της αειφόρου παράκτιας ανάπτυξης. Επικοινωνήστε μαζί μας: akti@akti.com.cy

Το πρόγραμμα στηρίζεται από την Action for Cooperation and Trust

undp_act

  • Archives