Call us:

phone

+357 22458485

email:

phone

akti@akti.org.cy

Publications

May 21

ΝΕΡΟ

Ξένια Ι. Λοϊζίδου
Πολιτικός Μηχανικός
ΑΚΤΗ Κέντρο Μελετών και Έρευνας, Κύπρος

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ελληνικό Πανόραμα τεύχος 61, Ιανουάριος- Φεβρουάριος 2008

Τα επτά δέκατα του πλανήτη μας καλύπτονται από νερό. Όμως μόνο το ένα δέκατο είναι γλυκό, πόσιμο νερό και αυτό δεν κατανέμεται ισότιμα σε όλο τον πλανήτη. Κάποιοι το απολαμβάνουν άφθονο και το θεωρούν δεδομένο και κάποιοι το στερούνται, είτε γιατί τις χώρες τους μαστίζει ανομβρία είτε γιατί τα αποθέματα νερού έχουν μολυνθεί είτε και για τους δύο αυτούς λόγους.

Σύμφωνα με την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών «Νερό για τη ζωή, νερό για τους ανθρώπους», που δημοσιεύθηκε το 2003:

  1. 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό
  2. 6000 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα από ασθένειες που σχετίζονται με την έλλειψη ή την κακή ποιότητα του νερού
  3. πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο από την έλλειψη ή την κακή ποιότητα του νερού.
  4. Αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις κατανάλωσης και ρύπανσης του νερού καθώς και οι κλιματικές αλλαγές, υπολογίζεται ότι στα επόμενα 20 χρόνια οι μισοί άνθρωποι στον πλανήτη μας (3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι) θα ζουν σε χώρες και περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα με το νερό.

Στην Ελλάδα:

Στην Ελλάδα, περίπου το 87% της κατανάλωσης του νερού απορροφάται από τη γεωργία για σκοπούς άρδευσης. Από αυτή την ποσότητα, μέχρι και το 50% του μεταφερόμενου νερού, χάνεται λόγω της κακής κατάστασης των αρδευτικών δικτύων ή των ακατάλληλων τεχνικών άρδευσης. Την κατάσταση έρχεται να επιβαρύνει το γεγονός ότι πολλές άνυδρες καλλιέργειες έχουν αντικατασταθεί από υδροφόρα είδη, όπως οι σύγχρονες ποικιλίες βαμβακιού και τα εσπεριδοειδή. Στον κάμπο της Θεσσαλίας, για παράδειγμα, την περίοδο 1984-1996, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις βαμβακιού υπερδιπλασιάστηκαν, αντικαθιστώντας ξερικές καλλιέργειες κυρίως, σκληρού σίτου, με αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης νερού κατά 20%.

Σήμερα, χώρες, όπως η Αυστρία και η Φιλανδία καλύπτουν πάνω από το 70% των γεωργικών εκτάσεων τους με γεωργο-περιβαλλοντικά προγράμματα, που έχουν ως ένα από τους βασικούς τους στόχους την εξοικονόμηση του νερού και τη μείωση της ρύπανσης του υδροφορέα. Αντίθετα, το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα χαμηλό στο νότο της Ευρώπης: η Ελλάδα και η Ισπανία δεν καλύπτουν πάνω από το 5% των γεωργικών εκτάσεων με γεωργο-περιβαλλοντικά προγράμματα.

Κλιματικές αλλαγές

Η βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων είναι αναγκαία στη Νότια  Ευρώπη και τη Μεσόγειο, μια και τα πράγματα αναμένεται ότι θα χειροτερέψουν και άλλο, αφού όλοι οι ειδικοί επιστήμονες συμφωνούν ότι μια από τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στη Μεσόγειο είναι η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, που θα προξενήσουν μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων (περιοδικό Science), το 38% του πληθυσμού της Μεσογείου θα ζει τα επόμενα χρόνια σε ζώνες, όπου θα παρατηρούνται ελλείψεις νερού. Η Ισπανία αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με το φάσμα της δίψας, εξ αιτίας ανάλογης ξηρασίας και κακής διαχείρισης των υδατικών πόρων. Χρόνιο είναι το πρόβλημα της λειψυδρίας στις Κυκλάδες και σε ορισμένα νησιά της Δωδεκανήσου κατά τους θερινούς μήνες και συνεχώς επιδεινώνεται. Στην Κύπρο η βροχόπτωση τα τελευταία 15 χρόνια έχει μειωθεί δραματικά, από 515 χιλιοστά που ήτανε από τις αρχές του αιώνα στα 435 χιλιοστά από το 1990 μέχρι το 2005. Τα αποθέματα νερού στα φράγματα και στον υδροφορέα καλύπτουν μόνο το 70% των αναγκών του νησιού. Η αφαλάτωση έρχεται να καλύψει τις ελλείψεις, με τεράστιες όμως καταναλώσεις ενέργειας.

Ο εφιάλτης του νερού, λοιπόν, βρίσκεται προ των πυλών. Στην αρχαία Ελλάδα 6000 χιλιάδες μικροί θεοί προστάτευαν τα νερά: τρεις χιλιάδες Νύμφες και τρεις χιλιάδες ποταμοί ήταν τα παιδιά του Ωκεανού και της Τυθήος. Πολλές από τις Νύμφες, όπως οι Ναϊάδες, κατοικούσαν στα γλυκά νερά και διέθεταν δυνάμεις μαγικές και αναζωογονητικές.

Να ενημερωθούμε και να προσπαθήσουμε για την καλύτερη δυνατή διαχείριση των υδατικών μας πόρων. Όλοι μπορούμε να βοηθήσουμε. Είναι ζήτημα ζωής.

  • Archives